Sylwetka autora

JÓZEF MACKIEWICZ
(1.04.1902 Petersburg - 31.01.1985 Monachium)

Nieprzejednany antykomunista. Autor pierwszej książki o Katyniu: "The Katyń Wood Murders" 1951. Publicysta szukający prawdy: "Szukanie prawdy jest tylko możliwe w ścieraniu się myśli, zaś ścieranie się myśli jest tylko możliwe w wolnej dyskusji. Dlatego ustrój komunistyczny, który tego zakazuje, musi być siłą rzeczy - wielką nieprawdą" (Józef Mackiewicz "Zwycięstwo prowokacji"). Na jego książkach i artykułach budowała się polska opozycja: "Między trzecią i siódmą" 1936, "Bunt Rojstów" 1938, "The Katyń Wood Murders" 1951, "Katyń - Ungesuchtnes Verbrechen" 1941, "Il massacro delle foresta di Katyń" 1954, "Droga donikąd" 1955, "Karierowicz" 1955, "Kontra" 1957, "Sprawa pułkownika Miasojedowa" 1962, "Zwycięstwo prowokacji" 1962, "Pod każdym niebem" 1964, "Lewa wolna" 1965, "Nie trzeba głośno mówić" 1969, "W cieniu krzyża" 1972, "Watykan w cieniu czerwonej gwiazdy" 1975, "Fakty. Przyroda i ludzie" 1984.

Z wykształcenia przyrodnik (Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie). Przedwojenny wydawca wileńskiej "Gazety Codziennej", w latach 1923-1939 pracownik "Słowa" w Wilnie. Od 1941 publikował w wydawanym przez Niemców w Wilnie "Gońcu Codziennym", co później stało się przyczyną oskarżeń o kolaborację. W maju 1943 po odkryciu przez Niemców w Katyniu grobów oficerów zamordowanych przez Sowietów, na zaproszenie niemieckie i za zgodą polskich władz podziemnych udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok. Po powrocie w "Gońcu Codziennym" ukazał się wywiad z Józefem Mackiewiczem. Mimo że Mackiewicz w pełni prawdziwie zrelacjonował działania niemieckiej komisji badającej sprawę mordu katyńskiego, za współpracę z gadzinową prasą skazany został przez sąd specjalny AK (najpewniej z inspiracji sowieckiej agentury) na karę śmierci. Jednak Sergiusz Piasecki odmówił zastrzelenia Mackiewicza, a po ponownym przemyśleniu uzasadnienia wyroku ppłk Aleksander Krzyżanowski, komendant Okręgu Wileńskiego, podjął decyzję o jego uniewinnieniu. W 1945 wyjechał Mackiewicz do Rzymu i na zlecenie Biura Studiów 2 Korpusu opracował białą księgę o mordzie katyńskim. Jednocześnie został oczyszczony z zarzutu kolaboracji z hitlerowcami przez sąd koleżeński Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. W 1951 Mackiewicz został powołany przez komisję Kongresu USA do zbadania zbrodni katyńskiej jako świadek i jednocześnie ekspert. W Rzymie ukazał się też reportaż Józefa Mackiewicza o mordzie w Ponarach.

Stale w ucieczce przed okupacją sowiecką. W 1944, wraz z drugą żoną, Barbarą Toporską, przedostali się do Warszawy, gdzie w opublikowanych trzech numerach pisma "Alarm" dowodzili, że wygrana Sowietów w wojnie z Niemcami oznacza dla Polski kolejną okupację, tym razem sowiecką. Z Warszawy zaś w 1944 do Krakowa, w 1945 - do Rzymu. Z Rzymu przenieśli się do Londynu, a w 1955 do Monachium, gdzie zakończył życie. Do końca publikował w paryskiej "Kulturze" i emigracyjnej prasie litewskiej, ukraińskiej, białoruskiej i rosyjskiej. Pochowany wraz z żoną w Londynie.

Książki Józefa Mackiewicza prezentowane będą na polskim stoisku Ruchu Rodaków na Tajwanie. "Znalazłszy się tedy w świecie uznającym wolność jednostki i wolność myśli, winniśmy czynić wszystko, aby nie zacieśniać horyzontów myślowych, a je rozszerzać, nie zacieśniać dyskusji, a ją poszerzać. Jeżeli zatem książka moja w najskromniejszym chociażby stopniu przyczyni się do tego poszerzenia, cel jej będę uważał za osiągnięty" (Józef Mackiewicz "Zwycięstwo prowokacji").

Anna Witek

29. 10. 2006r.
RODAKpress